I. WSTĘP
Program Koła Geograficznego „Nauki wchodzące w skład geografii” adresowany jest do młodzieży gimnazjalnej klas II i III zainteresowanej geografią, otwartej na świat, dążącej do pogłębienia swoich horyzontów i wiedzy. Ma on na celu zaspokojenie naturalnej ciekawości uczniów, doskonalenia umiejętności geograficznych, częściowo już poznanych podczas lekcji geografii oraz przygotowania uczniów do konkursów geograficznych i egzaminu gimnazjalnego. Praca z uczniem uzdolnionym geograficznie pozwala w pełni realizować działania wspierające jego rozwój indywidualnych cech intelektualnych (wiadomości) i manualnych (umiejętności). Zdobyte umiejętności geograficzne mają ułatwić uczniom pracę podczas egzaminu gimnazjalnego.
II CELE OGÓLNE PROGRAMU
1 Budzenie zainteresowania szeroko rozumianą przestrzenią geograficzną 2 Ugruntowanie zintegrowanego systemu wiedzy geograficznej, umożliwiającego zrozumienie charakteru i dynamiki przestrzeni geograficznej oraz przygotowanie do swobodnego poruszania się w niej. 3 Zdobywanie umiejętności samodzielnego uczenia się, ważnego dla samo rozwoju. 4 Praktyczne stosowanie wiedzy geograficznej. 5 Całościowe widzenie regionów, obszarów, miejsc i współczesnych problemów świata, w tym Polski. 6 Lokalizowanie miejsc na powierzchni Ziemi i orientowanie się w ich wzajemnym położeniu za pomocą map. 7 Rozumienie prawidłowości przyrodniczych, gospodarczych i społecznych świata- kształtowanie przekonań i podstaw. 8 Kształtowanie umiejętności wnikliwej obserwacji i opisu zjawisk zachodzących w przestrzeni geograficznej za pomocą języka geograficznego. 9 Kształcenie umiejętności geograficznych 10 Przygotowanie uczniów do konkursu geograficznego i egzaminu gimnazjalnego. 11 Zainteresowanie literaturą popularnonaukową i filmem geograficznym. 12 Zainteresowanie podróżami po świecie i Polsce.
III. SZCZEGÓŁOWE CELE I ZADANIE PROGRAMU.
W wyniku realizacji programu uczeń pozna: - podstawowe pojęcia z astronomii, meteorologii, klimatologii, geologii, kartografii, demografii i geografii regionalnej. - konsekwencje ruchów Ziemi i ich wpływ na przyrodę, gospodarkę i życie człowieka. - ogólne zasady biegów na orientację ( azymut ) – INO, - składniki pogody i klimatu oraz metody powstawania map synoptycznych, - podstawowe skały litosfery, z uwzględnieniem skał własnego regionu, - rodzaje odwzorowań kartograficznych, - zróżnicowanie demograficzne ludności świata, - aktualną mapę konfliktów na świecie i ich przyczyny, - podróżników po Europie.
W trakcie realizacji programu uczeń powinien opanować i udoskonalić umiejętności: - czytania informacji z mapy o różnej treści i ich interpretacji, - samodzielnego zdobywania wiedzy i planowania własnej pracy, - przedstawiania i interpretowania tematyki geograficznej za pomocą różnych form przekazu np. fotografii krajobrazu, map satelitarnych, wykresu, diagramu, szkicu, profilu geologicznego, opisu, modelu i technik multimedialnych, - prowadzenia obserwacji krajobrazu, jego elementów i składników, procesów i zjawisk geograficznych (np. obserwacja składników pogody), - wykonywania pomiarów w terenie i obliczeń jako metod poznania geografii, - posługiwania się źródłami informacji statystycznej, - wykorzystania wiedzy z innych dyscyplin naukowych.
Dzięki realizacji programu uczeń powinien uzyskać następujące przekonania, poglądy, postawy: - zainteresowanie światem, jego pięknem i różnorodnością, - szacunek dla innych narodów, wartości, sposobów życia,
- tolerancja i otwartość wobec innych ludzi, - postępowanie zgodnie z ideą rozwoju zrównoważonego i propagowanie własnych przekonań i postaw, - ocena pozytywnych i negatywnych zmian zachodzących w środowisku geograficznym własnego regionu, Polski i świata, - współpraca w grupie, rozwiązywanie problemów i poszukiwania kompromisu, - wrażliwość na piękno przyrody Ziemi, jako planety.
IV. WYMAGANI ORGANIZACYJNE(ADRESACI PROGRAMU)
Program jest opracowany do realizacji na zajęciach koła geograficznego dla uczniów klas drugich i trzecich gimnazjum. Zakłada się, że będzie on realizowany w wymiarze jednej godziny lekcyjnej odbywającej się przez cały rok szkolny 2004/2005 co tydzień. Program skierowany jest do uczniów zainteresowanych geografią.
Program koła geograficznego będzie realizowany przez p. Halinę Gleb w ramach zajęć pozalekcyjnych. W oparciu o program nauczania geografii dla Gimnazjum, dla Liceum Ogólnokształcącego oraz ścieżek międzyprzedmiotowych (Ścieżka Europejska, Ścieżka Ekologiczna, Ścieżka Regionalna).
V. TREŚCI – PROPONOWANA TEMATYKA ZAJĘĆ.
1.ASTRONOMIA : wycieczka do planetarium – Toruń ( film pt.,, Ruch wirowy i obiegowy Ziemi”), ruchy Ziemi i konsekwencje, obserwacja zmian długości i kierunku cienia gnomonu (wyznaczanie kierunków w terenie i wysokości Słońca) , -obserwacja miejsca i czasu wschodu i zachodu Słońca, -wyznaczanie miejscowego południka geograficznego i niebieskiego, ćwiczenia z kompasem i busolom , bieg na orientację ( azymut) – INO- ćwiczenia terenowe, wpływ kosmosu na życie na Ziemi.
2. METEOROLOGIA I KLIMATOLOGIA
składniki pogody i klimatu, ćwiczenia – pomiar niektórych składników pogody (temperatura, rodzaje opadów i osadów atmosferycznych itd. ), mapy prognozy pogody – mapy synoptyczne, zmiany klimatyczne na świecie- przyczyny i skutki, czytanie i analiza map klimatycznych oraz diagramów opadów i temperatur,
3. KARTOGRAFIA od planu do mapy, orientowanie i czytanie planów, formy terenu ( wklęsłe i wypukłe ), wysokość względna i bezwzględna form terenu, rysunek poziomicowy i warstwice , mapy topograficzne ( znaki topograficzne), wprowadzenie elementów siatki geograficznej i kartograficznej, odwzorowania kartograficzne – ćwiczenia,
4. GEOLOGIA rozpoznawanie minerałów i skał (w szczególności rejonu Człuchowa; wystawa skał, referat o skałach i profil geologiczny okolic Człuchowa), analiza map geologicznych, rysowanie przekroju geologicznego, czynniki zewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnie Ziemi,
5. DEMOGRAFIA zmiany liczby ludności, zróżnicowanie etniczne, rasowe, językowe i kulturowe ludności świata, konflikty zbrojne na świecie, analiza piramidy płci i wieku,
6. GEOGRAFIA REGIONALNA
- poznanie położenia geograficznego kontynentów, obszarów, państw, - poznanie ukształtowania powierzchni lądów i oceanów, - poznanie wód powierzchniowych wybranych obszarów, - wyodrębnienie krain geograficznych i ustalenie ich cech przewodnich - poznanie wybranych państw i charakterystycznych obszarów: · spotkanie z podróżnikiem Europy: Madera, Laponia Francja – Paryż Norwegia – fiordy · poznanie własnego regionu – wycieczka szlakiem ,,WODNA ŚCIEŻKA TURYSTYCZNA”.
Sugerowane tematy i ich kolejność mogą ulec zmianie z uwagi na propozycje uczniów.
I. FORMY I METODY REALIZACJI ZADAŃ
Zdobywanie wiedzy będzie odbywało się na zasadach i w oparciu o metody i formy pracy stosowanej na lekcjach geografii. Zadaniem nauczyciela będzie głównie wspieranie rozwoju ucznia poprzez stosowanie różnych metod i technik aktywizujących.
I. FORMY PRACY 1.Zajęcia w sali lekcyjnej: a) organizacyjne b) popularnonaukowe- poświęcone omówieniu zagadnienia naukowego, przygotowanie do konkursów c) ćwiczeniowo- praktyczne- wykorzystujące wiedzę teoretyczną w praktyce 2.Zajęcia terenowe: ii. wycieczki (krajoznawcza okolic Człuchowa, tematyczna- Toruń- planetarium) iii. prace terenowe- czynności badawcze, obserwacja zjawisk pogodowych, iv. ćwiczeniowo- praktyczne- wykorzystujące wiedzę teoretyczną poza szkołą np. bieg na orientację (azymut) II. METODY PRACY a) metody oglądowe (wizualizacja) - obserwacja bezpośrednia (wycieczki, zajęcia terenowe) - obserwacja pośrednia (filmy, plansze, zdjęcia, mapy) b) metody podające (przyswajanie) - pogadanki - prelekcje i odczyty uczniowskie - elementy wykładu c) metody praktyczne ( działanie ) -ćwiczenia rysunkowe, modelowe, obliczeniowe i inne, - badania terenowe, - pomiar obiektów i zjawisk geograficznych, d) metody poszukujące ( odkrywanie ) - analiza rysunków, wykresów, diagramów, schematów itp. - posługiwanie się mapą jako źródłem informacji, - analiza danych statystycznych, - gry dydaktyczne, - metody aktywizujące np. ,, burza mózgów”, W zależności od problematyki uczniowie pracują indywidualnie, parami lub w większych grupach.
II. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW.
UCZEŃ:
-posługuje się właściwym nazewnictwem geograficznym, -szuka w różnych źródłach, gromadzi i interpretuje informacje, - korzysta z różnych źródeł informacji z wykorzystaniem techniki komputerowej, - bierze udział w przedmiotowym konkursie geograficznym, - bierze udział w szkolnym konkursie o krajach Unii Europejskiej, - wykonuje pracę o rodzajach skał własnego regionu – Człuchów i okolice, - jest przygotowany do egzaminu gimnazjalnego, - posługuje się mapami o różnej treści, - potrafi posługiwać się niektórymi przyrządami np. kompasem, gnomonem, eklimetrem itd., - potrafi samodzielnie prowadzić obserwacje zjawisk geograficznych,
III. EWALUACJA I OCENA UCZNIÓW
Ważnym elementem procesu dydaktycznego jest ewaluacja osiągnięć uczniów. W zajęciach pozalekcyjnych jakim jest koło geograficzne ewaluacja będzie przebiegała na dwóch płaszczyznach:
a) Ewaluacja wewnętrzna: - szkolny konkurs o krajach Unii Europejskiej ( obserwacja wyników uzyskanych podczas konkursu ), - realizacja i prezentacja projektu podczas DNI ZIEMI – skały na terenie i okolic Człuchowa ( obserwacja postępów podczas wykonywania prac ), - egzamin gimnazjalny ( obserwacja wyników egzaminu ), b) Ewaluacja zewnętrzna: - przedmiotowy konkurs geograficzny ( obserwacja wyników uzyskanych na poszczególnych etapach konkursu ).
Ważnym wskaźnikiem trafności założeń programu będzie obserwacja zaangażowania uczniów uczestniczących w zajęciach oraz zebranie informacji zwrotnej w postaci ankiet ewaluacyjnych.
Wyniki ankiet po opracowaniu przez nauczyciela realizującego program zostaną przekazane na spotkaniu ZESPOŁU SAMOKSZTAŁCENIOWEGO nauczycieli bloku Matematyczno – przyrodniczego.
IV. LITERATURA
J. Falkowski, W. Maik - ,,Geografia społeczno- gospodarcza świata” Toruń 1999 r. A. Woś - ,,Wszystko o pogodzie” , Poznań 1985 r. J. Berne- ,, Zajęcia w terenie” R.F. Symes- ,, Skały i minerały” , Warszawa 1991 r., ,,Świat w liczbach 2003/2004” , WsiP E. Rybka - ,, Astronomia ogólna” Warszawa 1983 r., B. Koć - ,, Bieg na orientację” Warszawa 1985 r., J. Winklewski - ,,Metodyka geografii” WsiP Geografia – podręczniki dla gimnazjum I-III SOP- Toruń. Czasopismo - ,,Geografia w szkole” Miesięcznik- ,,National Geographic” ,,Cuda świata- przewodnik po skarbach cywilizacji” Warszawa 1993
Opracowała: mgr Halina Gleb nauczyciel Gimnazjum w Człuchowie
|